W dniach 27-30 listopada br. papież Leon XIV przybył do Türkiye (Turcji) w związku z obchodami 1700. rocznicy I Soboru Nicejskiego. Odwiedził m.in. miasto İznik, dawniej zwane Niceą – to właśnie tutaj poprzez ogłoszenie nicejskiego wyznania wiary, ukształtowano fundamenty chrześcijaństwa. İznik do dziś pozostaje miejscem o wyjątkowym znaczeniu religijnym i kulturowym. Wizyta papieża podkreśliła wagę jubileuszu i przypomniała światu o historycznej roli miasta w rozwoju doktryny chrześcijańskiej. Dzięki temu İznik może stać się jednym z najważniejszych punktów na mapie pielgrzymkowej i turystycznej na całym świecie.
Podczas wizyty papieża w Türkiye (Turcji) odsłonięto starożytny fresk chrześcijański
To hypogeum, odnalezione podczas badań w 2025 roku, należy do najważniejszych odkryć tego regionu ze względu na znajdujący się w nim grobowiec, freski oraz ikonografię. Przedstawienie Jezusa jako „Dobrego Pasterza” na ścianach obiektu uznawane jest za jeden z najlepiej zachowanych przykładów tego motywu znalezionych dotąd w Anatolii. Wnętrze komory grobowej, wzniesionej z cegły i kamienia, również zwraca uwagę i podkreśla wyjątkowość tego odkrycia. W środku znajduje się kline – prostokątne łoże na czterech nogach przypominające leżankę, ozdobione motywami roślinnymi oraz parami ptaków. Na kline złożono trzy pochówki: dwojga dorosłych i jednego niemowlęcia.
Wyjątkowy przykład wczesnochrześcijańskiej sztuki
W kompozycji na kline widoczna jest postać „Dobrego Pasterza”, przedstawiającego Jezusa jako młodzieńca niosącego owcę na ramionach. Wizerunek ten przypomina rzeźby pokazywane w Muzeum Pio Cristiano w Watykanie oraz z rzymskich katakumb Priscilli (Pryscylli), Piotra i Marcelina i Domitilli (Domitylli).
Fakt, że tak dobrze zachowany przykład tej ikonografii nie był dotąd spotykany w Anatolii, nadaje znalezisku wyjątkowego znaczenia w skali międzynarodowej. Sceny przedstawiające Jezusa jako pasterza zajmują ważne miejsce we wczesnochrześcijańskiej sztuce sakralnej. Motyw „Dobrego Pasterza” w okresie wczesnego chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim szczególnie wykorzystywany był w ikonografii sepulkralnej. Przedstawienie to tworzy język wizualny łączący symbole z przedchrześcijańskich tradycji grecko-rzymskich z religijną interpretacją.
Freski na dłuższej ścianie komory grobowej są nadal w trakcie odsłaniania. W ujawnionych fragmentach przedstawiono portrety pochodzących z wyższych sfer kobiet i mężczyzn siedzących na ławie, nawiązujące do sztuki portretowej. Tuż obok nich znajdują się dwie postacie służących (niewolników), jedna po lewej, druga po prawej stronie, ukazane w mniejszej skali niż główne postacie i pełniące rolę ich służby.
İznik jako most między przeszłością a teraźniejszością
Obchody 1700 rocznicy I Soboru Nicejskiego to nie tylko wyjątkowa okazja do refleksji nad fundamentami chrześcijaństwa, ale także zaproszenie do odkrycia niezwykłego miasta İznik – miejsca, w którym sfery duchowości i kultury przenikają się w wyjątkowy sposób. Religijne dziedzictwo, zachowane w murach dawnej Nicei, pozostaje tu nadal żywe i inspirujące, a samo miasto wraz z jego unikalną atmosferą – wciąż czeka, by opowiedzieć swoją historię kolejnym pokoleniom pielgrzymów, turystów i poszukiwaczy głębszych doznań duchowych.
