Türkiye (Turcja) ogłosiła odkrycie wyjątkowo dobrze zachowanego wraku statku, pochodzącego z późnego okresu hellenistycznego lub wczesnego okresu rzymskiego. Został on odnaleziony u wybrzeży regionu Antalyi – jednego z najpopularniejszych wakacyjnych destynacji Riwiery Tureckiej. Wrak spoczywa na głębokości 33–46 metrów w pobliżu zatoki Adrasan, w powiecie Kumluca. Zdaniem ekspertów jest to przełomowe odkrycie w skali światowej archeologii podwodnej – ładunek ceramicznych talerzy, misek i tac przetrwał niemal nienaruszony przez 2000 lat na dnie morza.
Wrak nazwany „Ceramicznym Statkiem” przewoził setki egzemplarzy ceramiki typu wschodnia sigillata – rodzaju delikatnej, ceramiki użytkowej o czerwonej barwie, masowo wytwarzanej w regionie Morza Śródziemnego. Odkrycie wywołało poruszenie w środowisku naukowym ze względu na niezwykle dobrze zachowane naczynia, reprezentujące około 25 odmiennych wzorów. Ceramika była starannie powleczona surową gliną, jako warstwą ochronną i układana jedna na drugiej. Ta starożytna technika transportu przyczyniła się do zachowania naczyń w niemal idealnym stanie pod warstwami piasku – nawet po 2000 latach. Ceramiczny Statek uznaje się za bezprecedensowy na świecie tego rodzaju obiekt pod względem poziomu zachowania.
Mehmet Nuri Ersoy, minister kultury i turystyki Türkiye (Turcji), który osobiście zanurkował, w celu zbadania wraku, powiedział: „Talerze i miski przetrwały zachowując swój oryginalny kolor i strukturę powierzchni, co dostarcza cennych informacji na temat technik produkcji, jak i pakowania sprzed 2000 lat” Ersoy opisał wrak jako „odkrycie o ogromnej wartości nie tylko dla Türkiye (Turcji), ale i dla wspólnego dziedzictwa kulturowego całego świata” oraz poinformował, że artefakty są obecnie poddawane starannej konserwacji w regionalnym Laboratorium Restauracji i Konserwacji.
Nowe muzeum poświęcone historii podwodnej
Aby podzielić się tym wyjątkowym odkryciem z całym światem, Türkiye (Turcja) planuje, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami utworzenie dedykowanego Śródziemnomorskiego Muzeum Archeologii Podwodnej w rejonie Kemer-Idyros. Jak poinformował minister Ersoy, muzeum to odzwierciedla przyszłościową wizję Türkiye (Turcji) w zakresie zrównoważonego rozwoju kultury. Faza projektowa została zakończona, a budowa rozpocznie się w tym miesiącu. Ponadto, w ramach projektu „The Night Museums” („Noce w Muzeach”), Muzeum Archeologiczne w Antalyi będzie tego lata otwarte do godziny 22:00. Część muzeum zostanie poświęcona archeologii podwodnej, co zwiększy zaangażowanie odwiedzających i ułatwi ich oprowadzanie.
Działając na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego, Türkiye (Turcja) stała się w ostatnim czasie globalnym liderem w dziedzinie archeologii. Kraj ogłosił rok 2024 „Złotym Wiekiem Archeologii” w ramach projektu „Dziedzictwo dla Przyszłości”, zakładającego prowadzenie prac archeologicznych podczas wszystkich pór roku. Inicjatywa ta zwiększyła liczbę wykopalisk do 765 w ubiegłym roku, z zamierzeniem osiągnięcia 800 do 2026 roku.
Ważne odkrycia zarówno dla nauki, jak i turystyki
Ta kompleksowa wizja ochrony dziedzictwa kulturowego Türkiye (Turcji) obejmuje również obszary podmorskie, czyniąc kraj pionierem w dziedzinie archeologii podwodnej. Od 2025 roku Türkiye (Turcja) zainicjowała cztery wykopaliska na mocy dekretów prezydenckich, trzy badania podwodne prowadzone przez muzea oraz trzy dodatkowe misje badawcze pod wodą – ustanawiając systematyczne i długofalowe podejście do archeologii morskiej. Minister Ersoy powiedział: „Jedynie na odcinku od Patary do Mersin zidentyfikowano już ponad 400 wraków statków. Nasi naukowcy pracują w tych rejonach z ogromną dyscypliną i intensywnością. Odkrycia te są istotne nie tylko z naukowego punktu widzenia, ale stanowią również ogromny potencjał dla turystyki”.
Odkrycie każdego wraku ukazuje nową perspektywę na morską historię Türkiye (Turcji). Połączenie archeologii podwodnej z naturalnymi miejscami do nurkowania zmienia Türkiye (Turcję) w światowe centrum nurkowania i eksploracji morskich. W szczególności wybrzeże Morza Egejskiego i Riwiera Turecka przyciągają nurków przez cały rok dzięki korzystnym temperaturom wody, setkom certyfikowanych centrów nurkowych i doświadczonym instruktorom.
Kaş w Antalyi – zaliczane do 10 najlepszych miejsc nurkowych na świecie; Fethiye i Bodrum w prowincji Muğla – gdzie spotykają się Morze Egejskie i Śródziemne oraz Çanakkale – z Historycznym Podwodnym Parkiem Gallipoli – wyróżniają się jako najaktywniejsze miejsca do nurkowania na tych wybrzeżach. Instytucje takie jak Muzeum Archeologii Podwodnej w Bodrum odgrywają kluczową rolę w popularyzacji odkryć podwodnych w Türkiye (Turcji). Najważniejsze z czterech ostatnich zainicjowanych przez prezydenta wykopalisk – Ceramiczny Statek – ma także szansę stać się centrum światowego zainteresowania archeologicznego oraz obowiązkowym punktem dla miłośników tajemnic morskich głębin.
