Jeśli marzysz o podróży w czasie, nie potrzebujesz do tego maszyny – wystarczy bilet do Şanlıurfy. To tu, w południowo-wschodniej Turcji, znajduje się obszar zwany „Taş Tepeler” (Kamienne Wzgórza), uznawany za kolebkę ludzkiej cywilizacji. Wśród złotych jesiennych krajobrazów możesz zobaczyć najstarsze na świecie stanowiska neolityczne, takie jak Göbeklitepe i Karahantepe, które od lat zadziwiają badaczy i turystów na całym świecie.
Każde nowe odkrycie to kolejny powód, by odwiedzić ten niezwykły region
Karahantepe ponownie znalazło się w centrum uwagi. Podczas ostatnich wykopalisk archeolodzy po raz pierwszy odkryli filar w kształcie litery T z wyrzeźbioną ludzką twarzą, ujawniający nowe, zaskakujące oblicze neolitycznej wyobraźni. To nowe znalezisko z Karahantepe stanowi pierwsze w historii przedstawienie ludzkiej twarzy wyrzeźbione bezpośrednio na filarze T, co jest przełomem w badaniach nad epoką neolitu. Twarz, wyrzeźbiona w górnej części filaru, ma ostre rysy, głęboko osadzone oczy i szeroki, płaski nos – elementy charakterystyczne dla stylu znanych wcześniej figur ludzkich z Karahantepe.
Na początku tego roku archeolodzy dokonali tu naprawdę wyjątkowego odkrycia – najstarszego znanego trójwymiarowego przekazu mitologicznego. Artefakty znaleziono w warstwie czerwonej, sterylnej gleby, w określonym porządku, co wskazuje na istnienie symbolicznej narracji. Przedmioty te, tworzące trójwymiarową opowieść, słusznie określane są mianem „odkrycia stulecia dla epoki neolitu”.
Niezwykłe cuda Taş Tepeler
Wśród licznych archeologicznych skarbów Şanlıurfy, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Göbeklitepe jest miejscem, które na zawsze zmieniło naszą wiedzę o historii ludzkości. Stanowisko to fascynuje zwiedzających monumentalnymi filarami w kształcie litery T, pierwszym na świecie naturalnej wielkości pomalowanym posągiem dzika, a także niedawno odkrytą figurą człowieka wmurowaną w ścianę jako dar wotywny.
Tylko w pierwszych ośmiu miesiącach tego roku Göbeklitepe odwiedziło 497 394 turystów, czyniąc je jednym z najczęściej odwiedzanych stanowisk archeologicznych w Turcji.
Şanlıurfa ma do zaoferowania znacznie więcej
Na trasie neolitycznej okolic Şanlıurfy obowiązkowym punktem jest również Muzeum w Şanlıurfie – największy kompleks muzealny w Turcji i jeden z najbogatszych pod względem liczby eksponatów. Warto także odwiedzić Muzeum Mozaik Haleplibahçe, położone tuż obok, które zachwyca imponującą kolekcją mozaik in situ.
Şanlıurfa oferuje również wiele innych atrakcji kulturalnych poza neolitycznym dziedzictwem. Od legendarnego Balıklıgöl (Staw ze Świętymi Rybami) po charakterystyczne domy stożkowe przypominające ule w Harranie – każde z tych miejsc zaprasza do odkrywania historii. A lokalna kuchnia to osobna podróż w czasie: od soczystych kebabów, przez lahmacun i çiğ köfte, aż po słynne śniadanie z grillowaną wątrobą jagnięcą – każde danie to smak przeszłości.
Trwa sezon wykopalisk w ramach projektu Taş Tepeler
W ramach Projektu Taş Tepeler, realizowanego przez Ministerstwo Kultury i Turystyki Republiki Turcji, w 2025 roku kontynuowane są prace wykopaliskowe na dziesięciu stanowiskach w regionie. Göbeklitepe, Karahantepe, Sayburç, Sefertepe, Harbetsuvan Tepesi, Gürcütepe, Çakmaktepe, Yeni Mahalle i Söğüt Tarlası są dostępne dla zwiedzających przez cały rok. Każdy odkryty przedmiot – od trójwymiarowych rzeźb i kości zwierząt, po kamienne naczynia, paciorki, ozdoby i reliefy – stanowi kolejne okno na świat ludzkiej kreatywności.
